PRACOWNIA SZTUKI
W PERSPEKTYWIE MIĘDZYKULTUROWEJ

ART IN THE CROSSCULTURAL PERSPECTIVE STUDIO

Pracownia Sztuki w Perspektywie Międzykulturowej jest pracownią praktyczną osadzoną w teorii, szczególnie w psychologii międzykulturowej. Do napisania programu pracowni skłoniły nas doświadczenia artystyczne, teoretyczne oraz podróżnicze.

The Art in the Crosscultural Perspective Studio is a practical one yet rooted in theory, especially in intercultural psychology. The Studio's program was inspired by our artistic, theoretical and travel experiences.

Nieustające migracje prowadzą do powstania wielokulturowych i multi-mikrobiologicznych społeczeństw. Szybkość przemieszczania się daje niezliczone korzyści, stwarzając jednocześnie zagrożenia np. pod postacią rozprzestrzeniającej się pandemii, w czasie której, jak pisze Olga Tokarczuk, mamy okazję przyjrzeć się własnym atawizmom i nastawieniom wobec obcych, którzy są zawsze czemuś winni.

Świat przypomina „patchwork”, a jego mieszkańcy ciągle wydają się być niegotowi na przyjęcie całości stworzonej z, nie do końca dobrze zszytych i wygodnych, fragmentów. Nie powinno to dziwić. Strach przed nieznanym pełni przecież funkcje adaptacyjne, a brak określonej struktury i przewidywalnej perspektywy wywołuje niepokój. W czasie podróży możliwa jest zmiana horyzontu widzenia problemów, konfrontuje ona również z osobistymi nastawieniami, pozbawia bezpiecznej, wygodnej pozycji. Jak będą wyglądały podróże w dobie mikrobiologicznej zawieruchy, kiedy na około własnych domów „budujemy” coraz wyższe zasieki mające chronić nas przed wszelkim złem?

Continuous migration leads to the creation of multicultural and microbiological societies.The speed of movement gives us innumerable benefits, at the same time creating threats,e.g. in the form of a spreading pandemic. As Olga Tokarczuk observes, the pandemic provides an opportunity to revisit our own atavisms and attitudes towards the Other.

The world resembles a „patchwork”. Its inhabitants seem to be ever unprepared to accept the whole, made up of fragments that are not quite well pieced together and comfortable. This should come as no surprise. After all, the fear of the unknown has an adaptive function and a lack of a specific structure and predictable perspective triggers anxiety. One’s angle on questions can be altered during a journey, which confronts us with our personal attitudes and dislodges from a safe and comfortable position. What will travel look like at the time of the microbiological disaster, when we “construct” ever higher fences around our homes, supposedly to protect us against all evil?

W ramach pracowni podejmujemy wszelkie tematy sytuujące się na pograniczach, tematy niewygodne, pobudzające do refleksji, aktualne. Dostrzegając skomplikowanie relacji międzyludzkich i międzygatunkowych zachęcamy do uważnego przyglądania się światu i samemu/samej sobie w świecie.

Pracownia, choć posiada rys teoretyczny, jest przede wszystkim miejscem spotkania, w którym można w bezpieczny sposób dyskutować oraz proponować własne rozwiązania tematów. Mówienie poprzez indywidualne doświadczenia jest cenną umiejętnością, jednak niezmiernie ważna jest świadomość tego o czym się mówi i jak się mówi. Zdolność zobaczenia osobistego emocjonalnego i poznawczego doświadczenia z różnych perspektyw, może pomóc w zbudowaniu przekonującego komunikatu wizualnego, w którym odbiorcy brani są pod uwagę od początku procesu twórczego.

W ramach pracowni studenci/studentki mają swobodę korzystania z różnorodnych środków wyrazu, w zależności od wybranego tematu i potrzeb. Punktem wyjścia realizacji jest problem, którego rozumienie może być pogłębione przez adekwatne „badania” (np. czytanie tekstów, oglądanie filmów, wykłady, spotkania z gośćmi, wyjścia do galerii).

In our Studio we address borderline, uncomfortable and important subjects which stimulate reflection. Recognising the complexity of interpersonal and cross-species relationships, we invite you to look closely at the world and yourself within it.

The Studio, although it has a theoretical background, is primarily a meeting place where you can safely discuss and propose your own solutions to particular topics. Speaking from individual experience is a valuable skill, but it is extremely important to be aware of what and how one speaks. The ability to see personal emotional and cognitive experience from a variety of perspectives can help build a convincing visual message in which the audience is taken into account from the very beginning of the creative process.

The Studio offers the students the freedom to use different means of expression, depending on the chosen topic and needs. The starting point of any project is a problem whose understanding can be enhanced by adequate „research” (e.g. reading texts, watching films, listening to lectures, meeting with guests and visiting galleries).

Literatura dotycząca zagadnień poruszanych w pracowni:

1. Aleksijewicz S., Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 212
2. Bakke M., Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Wydawnictwo naukowe UAM, Poznań 2010;
3. Bauman Z., Turyści i włóczędzy, w: Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 2000
4. Boski P., Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010;
5. Boski P., Różycka – Tran J., Sorokowski P., Podróże psychologiczne przez kultury świata, Wydawnictwo Sorus, Poznań 2015;
6. Braidotti R., Po człowieku, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2014, s. 150-163;
7. Canetti E., Głosy Marakeszu. Zapiski po podróży, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2013, s. 11-20, 95-98;
8. De Botton A., Sztuka podróżowania, Wydawnictwo Czuły barbarzyńca, Warszawa 2010;
9. Dielemans J., Witajcie w raju. Reportaże o przemyśle turystycznym, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2011;
10. Garcia H., Miralles F., Shinrin – Yoku. Japońska sztuka czerpania mocy z przyrody, Wydawnictwo Znak, 2018
11. Hari J., Jak odzyskać siebie i utracone więzi. Wyjść z depresji i odnaleźć nadzieję, Wydawnictwo Feeria, 2020
12. Hastrup K., Świadomość mięśniowa. Wytwarzanie wiedzy w Arktyce, w: Prezentacje, teksty drugie 2018, nr 1, s. 127–153; DOI:  18318/td.2018.1.8
13. Hem M., Jak zostać dyktatorem. Podręcznik dla nowicjuszy, Wydawnictwo Agora, 2016
14. Kapuściński R., Ten Inny, Wydawnictwo Znak, Kraków 2013;
15. Lopez B., Arktyczne Marzenia, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2020
16. Magnason A. S., O Czasie i Wodzie, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2020
17. Myers D. G., Psychologia Społeczna, Wydawnictwo Zysk i S-Ka, 2003
18. Orwell G., Rok 1984, Wydawnictwo Greg, 2021
19. Pollack M., Skażone krajobrazy, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014;
20. Pollack M., Topografia pamięci, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017;
21. Snyder T., O tyranii. Dwadzieścia lekcji z dwudziestego wieku, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2017
22. Solnit R., Zew włóczęgi. Opowieści wędrowne, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2018;
23. Szelezińska I., Kopnij piłkę ponad chmury. Reportaże z Nepalu, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2018;
24. Stępczak E., Burka w Nepalu nazywa się sari, Wydawnictwo Znak, Kraków 2018;
25. Schalansky J., Atlas wysp odległych, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2013;
26. Wiśniewska I., Lud, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020
27. Wohlleben P., Nieznane więzi natury, Wydawnictwo Otwarte, 2017
28. Woolf V., Własny Pokój [w:] Własny pokój, Wydawnictwo OsnoVa, 2019
29. Filozofia a zagłada, red. Jałowik D., Mocak 2021
30. Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe, red. Kofta M., Bilewicz M., Wydawnictwo PWN, Warszawa 2011;
31. Zrozumieć zagładę. Społeczna psychologia Holocaustu, red. Newman L. S., Erber R., Wydawnictwo PWN, Warszawa 2009;

Filmy:

Brook P., Władca much, Wielka Brytania, 1963
Chaplin Ch., Dyktator, USA, 1940
Conners L., Ice on fire, film dokumentalny 2019
Davies R., Years and Years, serial, 2019
Gnoiński L., Jarocin. Po co wolność, film dokumentalny, 2016
Herzog W., Wasiukow D., Szczęśliwi ludzie: rok w Tajdze / Happy People. A Year in the Taiga, film dokumentalny, Niemcy, 2010
Kalogridis L., Altered Carbon, serial 2018-2020
Murphy R., American Horror Story: Apocalypse, serial 2018
Okazaki O. S., Białe światło, czarny deszcz. Zagłada Hiroszimy i Nagasaki, film dokumentalny, 2007
Radford M., 1984, USA, 1984
Renck J., Czarnobyl, serial, 2019
Schatz I., Co się wydarzyło 11 września, film dokumentalny, 2019
Wadleigh M., Woodstock, trzy dni pokoju i muzyki / Woodstock, 3 Days of Peace & Music, film dokumentalny, USA, 1970
Crawford J., Totalna katastrofa: Woodstock 99 / Trainwreck: Woodstock ’99, serial dokumentalny, USA

źródła internetowe:

https://fronetyczny.wordpress.com/2019/06/01/wzajemne-zranienia-klasowe/
https://kulturaliberalna.pl/2019/10/08/zestawienie-powiesci-polityka-wladza/
https://rozdzielchleb.pl/przyspiesz-manifest-akceleracjonistycznej-polityki/